بعد از رمضان چه بايد كرد؟
بسم الله الرحمن الرحيم الحمد لله المحمود بكل لسان، المعبود في كل زمان، الذي لا يخلو من علمه مكان، ولا يشغله شأن عن شأن، وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له، أوجب على عباده عبادته في كل وقت و آن، لا تنفعه الطاعة ولا يضره العصيان. وأشهد أن محمداً عبد الله و رسوله، أفضل من تعبد لربه ودان. صلى الله عليه وعلى آله وصحبه ومن تبعهم بإحسان، وسلم تسليماً كثيراً. أما بعد: حلول ايام فرخند? عيد فطر سعيد را به شما دوستان عزيزان مبارک باد ميگويم، واز پروردگار عالميان آرزومندم كه هم? ما و شما را از اهل بهشت خود بگرداند. براد محترم.. و خواهر عزيزم.. ماه رمضان مبارک، يک موسم بزرگي بود از موسمهاي خير وبركت واجر وفضيلت، موسمي بود براي كوشش و زحمت در طاعت وعبادت، موسمي بود براي روزه، نماز، تراويح، تلاوت قرآن كريم، صدقه و خيرات و اعتکاف،، فرصتي بود براي توبه و رجوع بهسوي الله متعال، فرصتي بود براي زياد نمودن سرماي? حسنات، فرصتي بود براي جاي گرفتن در جنت، و رهايي يافتن از دوزخ. ماه رمضان مبارک، ماه رحمت، ماه مغفرت، ماه آزادي از دوزخ، ماه مسابقت در كارهاي نيک، ماه بخشايش خداوندي بود. ماه كه دران دروازهاي جنت باز، ودروازهاي دوزخ بند، وشيطانها زنجيربست ميشوند. اين ماه مبارک، ماهي بود داراي روزهاي قيمتناک، وشبهاي قدرناک، وفضيلتهاي بيحد زياد. پس خوشا برحال كسانيكه اين ماه مبارک را غنيمت دانسته، و اوقات با ارزش آنرا در طاعت وعبادت الله متعال بسر بردند، واين فضيلتهاي بزرگ را كمائي کردند. و واي برحال كسانيكه روزهاي پربركت، وشبهاي پرقيمت آنرا در خواب، لهو ولعب، وكارهاي بيهوده خرج کرده، ونفس خود را از اين اجر و ثواب بزرگ محروم گرداندند. دوستان عزيزم، ماه رمضان مبارک با همه اين خصيصهها وفضيلتهايش رفت و گذشت. اجر و حسنات، مرتبهها ودرجات، نامنويسي در بهشت، آزادي از دوزخ، خوشنودي ورضايت الله جل جلاله، براي بندگان نيكوكار و مسلمانان كوششمند وانسانهاه مخلص؛ تقسيم وبخشيده شد. اما كسانيكه قدر اين ماه مبارک را نميدانستند، واوقات پرفيض آنرا ضايع ساختند؛ از هم? اين خيرها ونعمتها وفضيلتها محروم مانده و بهر نگرفتند. برادر مؤمن و خواهر مسلمانم.. ماه رمضان مبارک چه خوب ماه بود، هم? مردم رو بهسوي كارهاي نيک ميکردند، مسجدها از نمازگذاران پُر ميشد، گرد وغبار از روي مصحفهاي شريف پاک كرده شده، همه بتلاوت قرآن كريم شروع نموده، در ختم آن كوشش ميكردند، فقراء و مساكين، از خير وصدقات مردم خوش وخوشحال بودند، آواز و صداي تلاوت قرآن كريم خاموشي شبها را بريده از هرسو در نمازهاي تراويح وتهجد شنيده ميشد، همسايگان دروازههاي همسايگان خود را روزانه تق تق زده براي همديگر افطاري تقديم مينمودند، پدر و مادر با همه فرزندان و نبيرههاي خود در يک سفره براي افطاري جمع ميشدند، مسلمانان از هر جهت عالم بسوي خان? خدا براي عمره كردن روان ميشدند. اي كاش مسلمانان هميشه بر اين حالت بوده باشند!. ليكن تأسفانه اين كارها همه به مجرد پايان يافتن ماه رمضان مبارک ختم گرديد، پس دوباره مسجدها خالي شده، گرد و غبار بار ديگر بر روهاي مصاحف جاي گرفته، فقراء ومساكين از خير وصدقات مردم منقطع شده، آوازهاي تلاوت قرآن كريم خاموش شده، وصداهاي بيت وغناء در كوچهها بلند بلند شنيده ميشود!! شبهايي كه از عبادت زنده بود؛ از خواب وغفلت مردم شكايت ميكنند، همسايگان از همكاري با همسايگان خود باز ايستادند، پدر ومادر از ديدن و خدمت پسران خود محروم گرديدند!! ولا حول ولا قوة إلا بالله!! چه بد قومي است آن قوميكه نميشناسند خداي خود را مگر در ماه رمضان!! آيا نميدانند كه پروردگار همه ماهها يک پروردگار است؟! آيا نميدانند كه طاعت وعبادت الله هميشه و در هر زمان بر بندگانش فرض و واجب است؟! آيا نميدانند كه معصيت ونافرماني الله متعال در هر وقت حرام و نا جايز است؟! آيا نميدانند كه الله عزوجل هميشه و در هر وقت بر اعمال بندگان خود مطلع است؟! اوتعالي هميشه ميشنود، و ميبيند، و ميداند، وهرگز غافل نميباشد، وهيچ چيزي را فراموش نميکند. آيا اين چنين مردم از پروردگار خود حيا نميكنند؟! آيا از حال خود شرم نميكنند؟! كه بعد از طاعت وعبادت بهنافرماني ومعصيت ميپردازند؟! بعضي از مردم از همان لحظهاي كه آواز? عيد را ميشنود، نماز را بس ميگويد، و قرآن را بند ميكند، وكارهاي نيک را خداحافظي مينمايد، و بهجاهليت گذشت? خود باز ميگردد!! اين چنين اشخاص از روزه و نماز خود چه فايده گرفتند؟! و از تشنگي و گرسنگي وزحمت ومشقت خود چه بهره بردند؟! بايد دانست كه از نشان? قبول شدن ماه رمضان مبارک همين است كه بر طاعت وعبادت الله ادامه داده شود، و شوق و رغبت در كار خير زياد گردد، واز معصيت و نافرماني الله متعال خودداري شود. دوست گراميام.. شكي نيست كه ماه رمضان مبارک، ماه طاعت وعبادت، و كوشش و زحمت در كارهاي خير بود، و مردم در آن ماه اقبال شديد وكوشش بيمثيل در اعمال نيک داشتند. ليكن معناي آن اين نيست كه بند? مسلمان تنها در رمضان الله متعال را بشناسد، ودر ديگر ماهها اوتعالي را نشناسد. يا اينكه فقط در رمضان عبادت كند، نماز بخواند، روزه بگيرد، قرآن تلاوت كند، صدقه بدهد، و وقتيكه رمضان رحلت کرد؛ از هم? اين كارها منقطع گردد، وهم? آن را بس كند. هرچند كه ماه رمضان مبارک رحلت کرده باشد مگر عمل بند? مؤمن منقطع نميشود، چراكه بند? مومن آن كسي نيست كه يک ماه، يا دو ماه، يا يک سال و يا دو سال عمل كند وبس، بلكه عمل بند? مؤمن تا وقتيكه جان در بدنش باشد منقطع نميشود، تا زمانيكه مرگ او را از عمل كردن باز ندارد، باز نميايستد. چنانچه الله متعال به پيغامبر خود - عليه الصلاة والسلام - كه افضل مخلوقات بودند ميفرمايد: «فسبح بحمد ربك و كن من الساجدين، و اعبد ربك حتى يأتيك اليقين» [سور? حجر: 98- 99]. (به پاكي ياد كن پروردگار خود را همراه با شتايش او، وباش از سجده كنندگان، وعبادت كن پروردگار خود را تا وقتيكه برسد بتو مرگ) يعني تا وقتيكه زنده هستي عبادت الله را تر نكن. ودر آيت ديگري ميفرمايد: «يا أيها الذين ءامنوا اتقوا الله حق تقاته ولا تموتن إلا وأنتم مسلمون» [سور? آل عمران: 102]. (اي كسانيكه ايمان آوردهايد! بترسيد از الله چنانكه سزاي ترسيدن از اوست. و نميريد مگر در حاليکه مسلمان باشيد) يعني: هميشه به صفت ايمان بوده و به دين اسلام قايم ومحكم باشيد، تا زمانيكه مرگ بشما ميرسد. وپيغامبر اسلام - عليه الصلاة والسلام - ميفرمايند: «إذا مات ابن آدم انقطع عمله» [صحيح مسلم: 5/73]. (وقتيكه انسان بميرد از عمل منقطع ميگردد). زيرا عمل كردن بعد از مرگ كاري است ناممکن. پس شريعت براي منقطع شدن عمل هيچ غايتي يا نهايتي غير از مرگ نگردانيده است. عزيزانم.. اگرچه ماه رمضان مبارک که موسم طاعت و عبادت بود؛ رحلت کرده است، مگر باز هم بايد دانست كه الله عزوجل براي بندگان مؤمن خود انواعي از طاعات وعبادات را مشروع گردانيده است، كه ميتوانند توسط آن پروردگار خود را عبادت كنند، و نزد اوتعالي مرتبه ودرجههاي بلندي را همراه با اجر و حسنات زيادي حاصل كنند. و آن عبادات رنگارنگ براي هميشه در تمام سال مشروع و روا است، بخاطري كه بند? مسلمان هميشه در طاعت پروردگار خود بوده، هرگز از عبادت او منقطع نشود، تا وقتيكه جان را به پروردگار خود ميسپارد. ومن ميخواهم كه در اين عجله در جواب اين سوال «بعد از رمضان چه بايد كرد؟» چند نوع از انواع آن عبادتهاي مختلفي را به حضور شما دوستان عزيزم عرض نمايم، تا همه باهم از آن استفاده نموده، در طاعت وعبادت پروردگارمان چنانچه در ماه رمضان بوديم كوشش نموده ادامه دهيم. چراكه ما همه مسكين و فقير و بيچارهايم نزد الله متعال غني و توانا، همه محتاجِ عفو ومرحمت آن ذاتي غفور و رحيم هستيم. هرگز از فضل و كرم اوتعالي مستغني و بينياز شده نميتوانيم. و او سبحانه و تعالى غني وبينياز است، و هرگز محتاج طاعت وعبادت ما نيست. طاعت ما براي او فاده نميرساند، و همچنان معصيت ما براي او ضرري نميرساند. بلكه ما محتاج طاعت و عبادت اوستيم، چراكه فايد? آن براي ما است، در عين حال ضرر گناه و معصيت تعلق بما دارد. الله عزوجل ميفرمايد: «يا أيها الناس أنتم الفقراء إلى الله والله هو الغني الحميد. إن يشأ يذهبكم و يأت بخلق جديد و ما ذلك على الله بعزيز» [سور? فاطر: 15- 16] (اي مردمان! شمائيد محتاج بهسوي الله - يعني به روزي و آمرزش و خوشنودي و بهشت اوتعالي – و الله همان ذاتي است بينياز ستوده شده. اگر بخواهد؛ شما را نابود ساخته و از بجاي شما خلقي نو بياورد، و اين كار (بردن شما و آوردن ديگران) بر الله متعال كار سخت و دشواري نيست). دوستان عزيزم.. حالا در بيان برخي از آن عباداتي كه قبلاً وعده نمودم شروع ميكنم، و از الله مهربان كمک و توفيق ميخواهم: اولاً- روزه. بايد بدانيم كه روزه گرفتن تنها در ماه رمضان مشروع نيست، بلكه الله متعال در همه روزهاي سال - بجز روز عيد فطر وعيد اضحى و ايام تشريق- روزه گرفتن را مشروع گردانيده است، پس اگر ماه رمضان مبارک به پايان رسيده باشد؛ روزه گرفتن به پايان نرسيده است. و بعض روزها را على الخصوص روزه گرفتن اجر و ثواب خاصي دارد، که آن روزها را قرار ذيل برايتان بيان مينمايم: 1- روزه گرفتن شش روز از ماه شوال - كه بعد از ماه رمضان ميباشد - در صحيح امام مسلم [2/822 رقم: 1164] از ابوايوب انصاري - رضي الله عنه - روايت است كه رسول الله - صلى الله عليه وسلم – فرموده است: «من صام رمضان ثم أتبعه ستاً من شوال كان كصيام الدهر» (هركه ماه رمضان را روزه گرفته سپس شش روز از ماه شوال را روزه بگيرد، آن شخص همانند كسي باشد كه همه سال را روزه گرفته است). علماي كرام فرمودهاند: يک حسنه به ده برابر داده ميشود، پس ماه رمضان مبارک به ده ماه، و شش روز از شوال به دو ماه شمرده ميشود، که جمله دوازده ماه ميباشد. و اين تفصيلي كه علماء ذكر نمودند در حديث صحيح از حضرت ثوبان - رضي الله عنه - ثابت شده است كه آنحضرت - صلى الله عليه وسلم - فرمودند: «صيام شهر رمضان بعشرة أشهر، وصيام ستة أيام بشهرين، فذلك صيام السنة» [صحيح الترغيب: 1007]. (روز? ماه رمضان به ده ماه، و روز? شش روز به دو ماه حساب ميشود، اينست روز? يكساله). در حديث گذشته رسول الله - صلى الله عليه وسلم - امتيان خود را تشويق و ترغيب ميكند براي روزه گرفتن شش روز از ماه شوال، و از آن حديث شريف احكام ذيل را استفاده كرده ميشود: أ- روزه گرفتن اين شش روز سنت و مستحب است، هركه آنها را روزه بگيرد ثواب زيادي دارد، و اگر روزه نگيرد گنهگار نميشود، ليكن از بسيار خير بزرگي محروم خواهد شده. ب- اين شش روز را بعد از تمام نمودن روز? ماه رمضان، روزه گرفته ميشود، به اين معنى كه: اگر بالاي كسي روز? قضائي از رمضان باقي مانده باشد؛ بايد اولاً آن روزها را پُره سازد، بعدًا شش روز از شوال را روزه بگيرد. ج- لازم نيست كه اين شش روز را بعد از ماه رمضان فوراً روزه گرفته شود، بلكه هر شش روزي را از ماه شوال روزه گرفته شود جايز است. برابر است كه از اول ماه باشد يا از ميان و يا از آخرش. د- همچنان لازم نيست اين شش روز را پياپي روزه گرفته شود، پس اگر شش روز از ماه شوال را جدا جدا روزه بگيرد هم درست ميشود، مثال: امروز روزه بگيرد و فردا بخورد و روز ديگر روزه بگيرد، و بههمين ترتيب شش روز را مكمل سازد. وعلماي كرام براي روزه گرفتن اين شش روز بعض فايدها ذكر نمودهاند، که از آن جمله اين فايدهها را خدمتتان ذكر مينمايم: أ- هركه بعد از ماه رمضان اين شش روز را روزه بگيرد برايش ثواب يكساله روزه را داده ميشود. ب- اگر در روز? رمضان كدام خطا يا فراموشي و يا نقصي وارد شده باشد؛ آنرا پُره ميسازد، چون روز قيامت به عبادات نفلي كمبوديهاي عبادات فرضي را تكميل کرده ميشود، قراري که در بعض احاديث صحيحه ثابت شده است. ج- بعد از روز? رمضان بار ديگر روزه گفتن دلالت بر قبول شدن روز? رمضان ميكند، و نشان? شكر نعمت، و اشاره به شوق و رغبت شخص در عبادت وعمل خير ميباشد. 2- روز? روز عرفه كه موافق به نهم ماه ذوالحجه ميباشد، رسول الله - صلى الله عليه وسلم – فرموده است: «صيام يوم عرفة إني أحتسب على الله أن يكفر السنة التي بعده، والسنة التي قبله» [صحيح الترغيب: 1000]. (روز? روز عرفه گناهان يک سال بعد و يک سال قبل را محو ميسازد). بلكه ده روز اول از ماه ذوالحجه بطور عام فضيلت خاص و مرتب? بزرگي نزد الله عزوجل دارد، جناب پيغامبرمان - عليه الصلاة والسلام - در بيان آن فرموده است: «ما من أيامٍ العمل الصالح فيها أحب إلى الله من هذه الأيام» (هيچ روزهايي نيست که در آن عمل صالح نزد الله متعال محبوبتر از اين روزها باشد - يعني روزهاي دهه -). صحاب? كرام گفتند: اگرچه جهاد في سبيل الله باشد؟ فرمودند: «اگرچه جهاد في سبيل الله باشد، مگر كسيكه با نفس و مال خود برآمده، و با هيچ يكي از آن دو باز نگرديده باشد - يعني شهيد شده باشد -». [بخارى: 1/329 رقم: 926]. وگروه زيادي از علماء در بار? اين حديث بيان نمودند كه روزه گرفتن نه روز اول از ماه ذوالحجه بطور عام مستحب است، على الخصوص روز نهم كه روز عرفه است. 3- روز? روز عاشورا كه موافق به دهم ماه محرم ميباشد، كه پيغامبر - صلى الله عليه وسلم - در بيان فضل آن فرموده است: «يكفر السنة الماضية» [صحيح مسلم: 3/ 167 رقم: 2804]. (گناهان يک سال گذشته را پاک ميسازد). و بهتر آنست كه همراه با او يک روز قبل و يا يک روز بعدش را نيز روزه بگيرد. 4- روزه گرفتن هر روز دوشنبه و پنجشنبه از هر هفته، پيغامبرمان - صلى الله عليه وسلم - هر دوشنبه و پنجشنبه را روزه ميگرفتند و ميفرمودند: «تعرض الأعمال في كل يوم اثنين وخميس فأحب أن تعرض عملي وأنا صائم» [صحيح الترغيب: 1041]. (هر روز دوشنبه وپنجشنبه اعمال نزد الله متعال عرض ميشوند، بناءً من دوست دارم عملم در حالي عرض شود كه من روزهدار باشم). 5- روزه گرفتن سه روز از هرماه، كه ثواب يكسال را دارد. چناچه كه در حديث ثابت شده است. وعموماً روزه گرفتن خيلي اجر زيادي دارد، در حديث صحيح آمده است: «من صام يوماً في سبيل الله، باعد الله بذلك اليوم حرّ جهنم عن وجهه سبعين خريفاً» [صحيح الجامع: 6329]. (هركه يک روز در راه خدا روزه بگيرد، الله متعال بسبب آن روز روزه، گرمي دوزخ را از روي او به مسافت هفتاد سال دور ميسازد). دوم: قيام الليل. يعني شب بيداري براي عبادت الله جل جلاله. دوست عزيزم.. درست است كه بعد از رمضان در مسجدها نماز تراويح ونماز تهجد خوانده نميشود، ليكن بازهم اگر كسي بخواهد شب برخيزد و نماز بخواند؛ در هر شبي از شبهاي سال، برايش مشروع است، بلكه شريعت او را در اين باره تشويق كرده است، وبرايش وعدههاي خوبي كرده است. حضرت رسول الله - صلى الله عليه وسلم – فرموده است: «عليكم بقيام الليل، فإنه دأب الصالحين قبلكم، وقربةٌ إلى الله تعالى، ومنهاة عن الإثم، وتكفير للسيئات ومطردة للداء عن الجسد» [صحيح الجامع: 4079]. (ملازمت كنيد قيام ليل را، زيرا او عادت و روش بندگان نيكوكار پيش از شما بود، و او بنده را بدرگاه پروردگارش قريب ميسازد، و از وقوع در گناه باز ميدارد، و بديها را محو ميکند، و بيماري را از بدن دور ميسازد). پس بايد بند? مسلمان به بندگان نيكوكار الله اقتدا نموده، شبها برخيزد و پروردگار خود را عبادت كند، تا او هم از نيكوكاران بگردد. سوم: نمازهاي نفلي را بسيار خواندن. بايد دانست كه نماز بسيار عمل محبوبي است در نزد الله متعال، ودر شأن نماز بسيار فضيلتها وارد شده است، و خدمتتان بعض نمازهاي نفلي را كه در بار? آن فضيلت خاص آمده است؛ بشكل مختصر بيان ميدارم، تا باشد كه باعث عمل به آن گردد: از همه اول بايد به نمازهاي فرضي اهتمام داد، وآنها را با اهتمام زياد در اوقاتش و با جماعت خواند، واما نمازهاي نفلي كه در مورد آنها فضيلت خاص آمده است؛ قرار ذيل است: 1- سنن رواتب كه پيش و پس از نمازهاي فرضي خوانده ميشوند، و مجموع آن دوازده ركعت است، دو ركعت قبل از فرض بامداد، چهار ركعت پيش و دو ركعت بعد از نماز پيشين، دو ركعت بعد از فرض شام، و دو ركعت بعد از فرض خفتن. از ام حبيبه همسر پيغامبر - صلى الله عليه وسلم - روايت است كه رسول الله - صلى الله عليه وسلم - فرمودند: «ما من عبد مسلم يصلي كل يوم ثنتي عشرة ركعة، تطوعاً غير فريضة، إلا بنى الله له بيتاً في الجنة» [صحيح مسلم: 2/161 رقم: 1729]. (هر بند? مسلمان كه براي الله متعال در هر روز اضافه بر نمازهاي فرضي، دوازده ركعت نماز نفلي بخواند؛ الله متعال براي او در جنت خانهاي مهيا ميکند). و در روايت ديگري شرح اين دوازده ركعت را به سنن رواتب كرده شده است. [سنن ترمذي: 2/274 رقم:415]. 2- نماز اشراق، حضرت رسول الله - صلى الله عليه وسلم – فرموده است: «من صلى الفجر في جماعة، ثم قعد يذكر الله حتى تطلع الشمس، ثم صلى ركعتين، كانت له كأجر حجة، وعمرة، تامة تامة تامة» [صحيح الجامع: 6346]. (هركه نماز بامداد را در جماعت ادا نمايد، سپس در مسجد نشسته، و تا آفتاب برآمدن ذكر الله جل جلاله را بكند، سپس {چون آفتاب به انداز? يک ميل بلند شد} دو ركعت نماز بخواند؛ برايش ثواب يک حج و يک عمره را داده ميشود كه آن حج وعمره كامل كامل كامل باشد). 3- چهار ركعت پيش از نماز عصر، حضرت رسول الله - صلى الله عليه وسلم – فرموده است: «رحم الله امرأ صلّى قبل العصر أربعاً» [صحيح الجامع: 3493]. (رحمت الله باد بركسي كه پيش از نماز عصر چهار ركعت نفل بخواند). و شما ميدانيد كه دعاي پيغامبر - صلى الله عليه وسلم - مستجاب است، و چه كس خوشبختتر است از كسيكه الله متعال او را زير رحمت خود قرار دهد؟! 4- دو ركعت بعد از هر وضوء، رسول الله – صلي الله عليه وسلم – فرموده است: «ما من مسلم يتوضأ فيحسن وضوءه، ثم يقوم فيصلي ركعتين مقبلٌ عليهما بقلبه ووجهه، إلا وجبت له الجنة» [صحيح مسلم: 1/144 رقم:576]. (هر بند? مسلمان كه بطور كامل و درست وضوء بگيرد، باز دو ركعت نماز نفل بخواند، در حالي كه همه هوش و فكر خود را در نمازش بگيرد؛ براي وي جنت واجب ميگردد). 5- نماز جنازه، از حضرت ابوهريره - رضي الله عنه - از رسول الله - صلي الله عليه وسلم – روايت کرده است که فرمودند: «من خرج مع الجنازة من بيتها وصلى عليها، ثم تبعها حتى تدفن، كان له قيراطان من الأجر، كل قيراط مثل أحد. ومن صلى عليها ثم رجع، كان له من الأجر مثل أحد» [صحيح مسلم: 3/52 رقم:2238]. (هركه همراه جنازه از خانهاش تا مسجد رفته، و بر وي نماز جنازه بخواند، سپس در پي وي برود تا اينکه دفن شود؛ برايش دو قيراط از اجر داده ميشود، هريک از آن دو قيراط مانند كوه احد وزن دارد، و هركه فقط نماز جنازه را خوانده باز گردد {و تا دفن شدن با او نباشد} برايش فقط يک قيراط داده ميشود). و عمومًا نمازهاي نفلي خيلي عمل با ارزشي است که انسان مسلمان تا ميتواند بايد از آن زيادتر بخواند، تا فردا در قيامت اجر و پاداش فراواني حاصل کند، روزي رسول الله – صلي الله عليه وسلم – به نزد قبري مرور کرد و پرسيد: اين قبر کيست؟ گفتند: قبر فلان. فرمود: «ركعتان خفيفتان بما تحقرون و تنفلون يزيدهما هذا في عمله أحب إليه من بقية دنياكم» [صحيح الجامع: 5831]. (دو رکعت نماز سبک که شما آنرا اندک ميپنداريد و نفل ميگذرانيد؛ اين شخص آنرا در اعمال خود اضافه کند برايش محبوبتر است از باقيماند? دنياي شما). چهارم: تلاوت قرآن كريم. شكي نيست كه تلاوت قرآن كريم در ماه رمضان مبارک فضيلت خاصي دارد، ليكن نبايد بند? مومن فقط در ماه رمضان قرآن تلاوت كند، وبعد از رمضان از تلاوت آن منقطع گردد. الله تعالى قرآن كريم را نازل كرده تا هميشه او را در شب و روز و رمضان و غير رمضان خوانده شود، و او را فهميده و به آن عمل شود. و تلاوت قرآن كريم دلهاي مرده را زنده ميسازد، واشكهاي خشک شده را جاري ميكند، و بنده را به پروردگارش قريب ميگرداند. و تلاوت قرآن كريم شيوه و صفت بندگان نيكوكاران الله متعال است، و يكي از بزرگترين دروازههاي حسنات است كه انسان با تلاوت يک حرف از حروف آن ده حسنه كمائي ميكند، و در آخرت منزلههاي بلندي حاصل ميكند، و قرآن برايش شفاعت ميكند، در حاليكه او در دنيا هم از بهترين مردمان ميبوده باشد. دوست عزيزم.. بايد در هر شب و روز حصهاي از وقت خود را براي تلاوت قرآن تخصيص کرد، و هميشه با قرآن زندگي کرد، تا از اهل قرآن حساب شوي که ايشان اهل الله و خاص? اوتعالي است. پنجم: صدقه و احسان به فقراء و مساکين. جاي اتفاق است كه صدقه و احسان به فقراء در ماه رمضان خيلي فضيلت و مرتب? بلند و والا دارد، ليكن بايد بدانيم كه صدقه در هر وقت مطلوب است، و بيشتر در اوقات فقر وگرسنگي و نيازمندي مردم و در روزهاي قحطي و سختيها مؤكدتر و مطلوبتر ميباشد، و اجر آن بزرگتر خواهد بود. و صدقه لازم نيست كه به پول زياد باشد، يک درهم و نيم درهم در راه الله صدقه دادن نيز خيلي نزد الله ارزش دارد، و همچنان لازم نيست كه پول باشد، بلكه هر چيزي كه حاجات فقراء را پُره سازد - از خوراک وپوشاک وغيره - صدقه داده ميشود. پيغامبر – صلي الله عليه وسلم - فرموده است: «اتقوا النار ولو بشق تمرة» [صحيح بخاري: 2/514 رقم:1351]. (خود را از آتش دوزخ نگهداريد، اگرچه به {صدقه دادن} نيم خرما هم باشد). و در حديث ديگري آمده است كه در روز حشر كه هم? مردم زير گرمي آفتاب ميباشند؛ الله عزوجل بند? صدقهدهنده را زير ساي? صدقهاش سايه ميکند. [صحيح الترغيب والترهيب: (1/212 رقم: 872)]. و يقين كن كه صدقه هرگز مالت را كم نميسازد، بلكه پاک و بابركت وافزونش ميسازد. ششم: ذكر الله جل جلاله را زياد كردن. برادر و خواهر مؤمنم! آيا واقعاً پروردگارت را دوست داري؟! اگر بله بگوئي، از تو خواهم پرسيد: دليل ونشان? آن چيست؟ بايد دانست كه يكي از بزرگترين ومهمترين دلايل و نشانههاي محبت الله اينست كه اوتعالى را زياد ياد كني، و بسيار ذكر کني، از اينجاست که الله كريم و مهربان ما و شما را در چندين آيات، از آيات قرآن كريم امر فرموده است اينكه اوتعالى را زياد ذكر كنيم «يا أيها الذين ءامنوا اذكروا الله ذكراً كثيراً. وسبحوه بكرةً وأصيلاً» [سور? احزاب: 41- 42]. (اي كسانيكه ايمان آوردهايد! الله را ياد كنيد يادکردن بسيار، و در صبح و شام او را به پاكي بخوانيد). ذكر الله عزوجل از بهترين اعمال، و بلندترين طاعات به شمار ميرود كه پيغامبرمان منزلت آن را بيان نموده ميفرمايد: «ألا أنبئكم بخير أعمالكم، وأزكاها عند مليككم، وأرفعها في درجاتكم، و خير لكم من إنفاق الذهب والورِق، وخيرٍ لكم من أن تلقوا عدوكم فتضربوا أعناقهم ويضربوا أعناقكم؟» (آيا ميخواهيد شما را به بهترين و پاكترين و با ارزشترين اعمالتان نزد الله جل جلاله، و بلندترين آن از نگاه مرتبه و منزلت خبر دهم؟ آن عملي كه براي شما از صدقه دادنِ طلا و نقره و از روبرو شدن با دشمنِ كه گردنهايشان را شمشير زنيد، وگردنهاي شما را شمشير زنند؛ بهتر است؟) گفتند: آري يا رسول الله، ما را از آن عمل خبر ده. فرمود: «آن عمل ذكر الله جل جلاله است». [سنن ترمذي: 5/459 رقم: 3377]. ذكر الله عزوجل محدد بوقت معين، و يا جاي معين، و يا حال معيني نيست، بلكه در هر وقت، و در هر جا، و در هر حال ذكر اوتعالي مشروع است، مگر تنها در حال قضاي حاجت به زبان نبايد ذكر گفت. و آنچه دلالت بر اهميت ذكر ميكند اينست كه پيغامبرمان - عليه الصلاة والسلام - براي هر مناسبت و هر حال و هر كاري از كارها، براي امت خود انواعي از اذكار را سنت گذاشته است. از هنگاميكه انسان از خواب خود بيدار ميشود تا زمانيكه پس سر خود را بر بالين ميگذارد؛ در هم? احوالش از جهت شريعت برايش ذكر معيني تعيين شده است كه هميشه زبان وي را به ذكر الله تر و تازه نگه ميدارد، و اين اذكار همه در كتابهاي حديث ثبت ونقل شده است، والحمدلله. و در زمينه شيخ سعيد بن وهف قحطاني - حفظه الله - به خدمت برادران مسلمانان خويش يک كتاب خيلي با ارزشي تأليف نموده است كه حجمش خرد مگر منفعتش بسيار بزرگ است، كتابي است كه هر بند? مسلمان به او سخت نياز دارد، و او در تمام مكتبات اسلامي به بهاي بسيار ارزان پيدا ميشود، نام كتاب «حصن المسلم» است (يعني پناهگاه مسلمان)، و او به زبان فارسي نيز ترجمه شده است، و بايد هريک از ما با خود يک نسخه از اين كتاب داشته باشد. و سخن خود را در بار? ذكر به اين دو حديث شريف به پايان ميرسانم: 1- حضرت سعد بن أبي وقاص - رضي الله عنه - ميفرمايد: خدمت رسول الله - صلى الله عليه وسلم - نشسته بوديم كه فرمود: «آيا يكي از شما نميتواند اينكه در هر روزي هزار حسنه كسب كند؟» يكي از اهل مجلس گفت: چگونه در يک روز هزار حسنه كسب کرد؟! فرمود: «صد بار «سبحان الله» بگويد، برايش هزار حسنه نوشته ميشود، و يا اينكه از او هزار گناه محو ميشود». [صحيح مسلم: 8/71 رقم: 7027]. 2- از حضرت عبد الله بن بسر – رضي الله عنه – روايت است که يک مرد اعرابي خدمت رسول الله – صلي الله عليه وسلم – آمده و گفت: يا رسول الله! فرامين اسلام بر من زياد شده (و من به هم? آن رسيدگي کرده نميتوانم) پس مرا به چيزي خبر ده که بدان چنگ زنم. فرمود: «لا يزال لسانك رطبًا بذكر الله عز و جل». (هميشه زبانت به ياد الله عزوجل تر باشد). [مسند امام احمد: 4/190 رقم: 17734]. دوستان گرامي.. دروازههاي خير فراوان است، و كارهاي نيک زياد است، و بند? مسلمان ميتواند همه زندگي خود را به طاعت و عبادت مبدّل بسازد، و از بندگان الله كسي هم هست كه روز قيامت از هشت درواز? جنت همه يكجا فراخوانده ميشود. پس بيا همه عمر خود را رمضان گردانيم، و در هم? سال كوشش كنيم، و از هر نوع طاعات و عبادات زيادتر انجام دهيم، و هميشه بخواري وزاري دعا كنيم: خدايا.. به فضل و كرمت از ما بندگان بيچاره و گنهگارت ماه رمضان را قبول فرما، و اجر و پاداش آنرا به ما كامل و فراوان عطا كن، و از گناهان و خطاها وكوتائيهاي ما درگذر، وگردنهاي ما را، و گردنهاي پدران و مادران، همسران و فرزندان، و همه دوستان ما را از آتش دوزخ رها كن، و به فضل و احسانت هم? ما را روز قيامت از دروازه «ريّان» به بهشت جاويدان? خود وارد كن.. الهي دعاي مارا اجابت فرما. برادر عزيز و خواهر مسلمانم.. اين بود جواب سوالي كه در آغاز سخن طرح نمودم كه «بعد از رمضان چه بايد كرد؟». اميدوارم در جواب آن موفق شده باشم. و در ختام شما عزيزان را به الله كريم و مهربان سپاريده، وتا مناسبت ديگري خدا حافظ وناصرتان ميگويم. والله تعالى اعلم و صلى الله على نبينا محمد وعلى آله وصحبه وسلم. والسلام عليكم ورحمة الله وبركاته. برادرتان برهان الدين سايت
نظرات شما عزیزان: